25/2/14

Οι Αποκριές και τα καλύτερα ελληνικά αποκριάτικα τραγούδια

Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή και ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής. Μόνο οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γνωρίζουν τις αποκρεές ενώ στην προτεσταντική βόρεια Ευρώπη δεν υπάρχουν. Στην Κολωνία και άλλες πόλεις του Ρήνου το καρναβάλι αποτελεί σημαντικό κομμάτι της τοπικής παράδοσης και της κριτικής εναντίον της πολιτικής εξουσίας. Επίσης σημαντικό καρναβάλι παρουσιάζουν η Βενετία (όπου και το στιγμιότυπο) και η Νίκαια. To Καρναβάλι του Ρίο ντε Τζανέιρο θεωρείται το μεγαλύτερο του κόσμου και πολυπληθέστερο σε μια φαντασμαγορική κάθε φορά παρουσίαση όπου συνδυάζεται με παραδοσιακούς ξέφρενους χορούς όπως η Σάμπα.

Στην Ελλάδα κατά τις μέρες του Τριωδίου λαμβάνει χώρα το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης, που έχει παραμείνει από παλιές γιορτές της ρωμαϊκής εποχής, τις γιορτές αφιερωμένες στην έκπτωση του θεού Σατούρνους από τον Ήλιο και από τις αρχαιότερες «Διονυσιακές γιορτές» των Ελλήνων, όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν πίνοντας κρασί και το κέφι έφτανε στο κατακόρυφο προς τιμή του θεού Διόνυσου. Παλιότερα το καρναβάλι (από το λατ. Carne=κρέας και Vale=περνάει) γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα, η Ξάνθη, η Πλάκα και η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της. Στη Θήβα γίνεται και σήμερα ο «βλάχικος γάμος» που αρχίζει από την Τσικνοπέμπτη και αποτελείται από το προξενιό, το γάμο δυο νέων και τελειώνει με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό. Στην Κοζάνη γίνεται το έθιμο του φανού, κατά το οποίο φωτιές και υπαίθρια γλέντια στήνονται σε διάφορες γειτονιές της πόλης. Τα τελευταία χρόνια το Καρναβάλι του Μοσχάτου καταλαμβάνει τη πρώτη θέση μεταξύ των δήμων του λεκανοπεδίου Αττικής.

Πολλά αποκριάτικα τραγούδια είναι σκωπτικά ή περιέχουν αρκετές βωμολοχίες π.χ. "Πως το τρίβουν το πιπέρι", "Ανέβηκα στην πιπεριά", "Καλώς τονε τον Κωνσταντή", "Σήμερα ειν΄ αποκριές", "Το μουνί το λένε Γιώτα", "Μούσμουλα" κ.ά.. Ενώ άλλα καρναβαλίστικα τραγούδια έχουν τοπικό χαρακτήρα ή και κανταδόρικη υφή "Πατρινό καρναβάλι για πάντα", "Εδώ Λεμεσός" κ.ά. 

Καλώστονε τον Κωνσταντή
https://www.youtube.com/watch?v=WYqjgNnM57Y



Πώς το τρίβουν το πιπέρι (ώρα πέντε το πρωί Σοφικό Κορινθίας)
http://www.youtube.com/watch?v=yg-MW_mOY-c

"Το πασίγνωστο αυτό τραγούδι, σήμα κατατεθέν κάθε αποκριάτικου γλεντιού, συνδυάζει τέλεια το μαγικό με το κωμικό στοιχείο, προκαλώντας άφθονο γέλιο και κέφι. Το τραγούδι συνοδεύει αργό αντρικό χορό «στα τρία», όπου τα βήματα εναλλάσσονται με ομαδικές μιμητικές τελετουργικές κινήσεις.  Το «Πώς το τρίβουν το πιπέρι» χορεύεται σε πολλά μέρη σ' όλη την Ελλάδα. Είναι αποκριάτικος χορός που το χορεύουν σαν δρώμενο  Oι χορευτές κάνουν μία κίνηση σαν να γονιμοποιούν τη γη. Βγάζει πολύ γέλιο αλλά το νόημά του είναι πολύ βαθύτερο: "προσπαθούν" μέσω της ομοιοπαθητικής μαγείας να την καταστήσουν γόνιμη, ώστε να έχουν καλή σοδειά. Γονιμικό είναι και το νόημα των σεξουαλικού περιεχομένου τραγουδιών που ακούγονται σε πολλά παραδοσιακά καρναβάλια, όπως και των φαλλικών συμβόλων που χρησιμοποιούνται (βλ. Τύρναβο, Λέσβο και αλλού). Το να χορεύουν το Πιπέρι σε κάθε άσχετο πανηγύρι, και με συμμετοχή και γυναικών, είναι μία συνήθεια των τελευταίων χρόνων σε ορισμένα μέρη, π.χ. Ικαρία, που ευτελίζει πλήρως ένα αρχέγονο έθιμο, γιατί το αποσυνδέει από το νόημά του (άλλο αν, και στα μέρη όπου τελείται σωστά, οι συμμετέχοντες δεν ξέρουν όλες αυτές τις ερμηνείες και νομίζουν ότι είναι απλώς «για πλάκα»). Ανάλογος χορός υπάρχει και στη Γαλλία: savez-vous planter les choux; Ξέρετε πώς τα φυτεύουν τα λάχανα;" slang.gr Ο ΑΛΛΟΣ 
 
Πώς το τρίβουν το πιπέρι  (Δόμνα Σαμίου)
https://www.youtube.com/watch?v=4cYc2uHWEmY Απόσπασμα από τη συναυλία «Τα Αποκριάτικα με τη Δόμνα Σαμίου» που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης το 2003. Τη Δόμνα Σαμίου συνοδεύει η χορωδία του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου. Χορεύει ο Χορευτικός Όμιλος «Περπερούνα».


3 σχόλια:

  1. Οι κόκκοι του πιπεριού είναι οι καρποί ενός αναρριχητικού φυτού, που μπορεί να φτάσει και τα 10 μέτρα ύψος. Υπάρχουν γύρω στις χίλιες ποικιλίες, αλλά οι πιο γνωστές είναι αυτές που μας δίνουν το άσπρο, το πράσινο, το μαύρο και το κόκκινο πιπέρι. Το μαύρο πιπέρι είναι ο ώριμος καρπός μιας από τις πολλές ποικιλίες του πιπεριού. Έχει το πιο έντονο άρωμα, αλλά και την πιο γεμάτη γεύση. Ταιριάζει με τα πάντα, γι' αυτό χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική. Βασιλιάς των μπαχαρικών, από τα πολύ παλιά χρόνια και ίσως το δημοφιλέστερο και πιο κοινό μπαχαρικό σε όλο τον κόσμο. Πιπέρι ήταν το πιο αγαπημένο μπαχαρικό των Βυζαντινών, που αγαπούσαν τις πικάντικες σάλτσες και τα πολλά μυρωδικά στα φαγητά τους. Οι έμποροι της εποχής εκείνης κουβαλούσαν με τα τσουβάλια το πιπέρι από τα βάθη της Ασίας και το πουλούσαν πανάκριβα.

    Το μοναστήρια όμως, που έκαναν εμπόριο, για να επαρκούν στις ανάγκες τους, άρχισαν να παραγγέλνουν κι αυτά πιπέρι και να το πουλούν, όχι πια σε κόκκους - όπως ακριβώς έως τότε - αλλά κοπανισμένο, σκόνη. Φυσικά, έτσι πουλιόταν πιο ακριβά. Ωστόσο οι καλόγεροι δεν μπορούσαν να δουλέψουν εύκολα, επειδή το πιπέρι χωνόταν στη μύτη και στα μάτια τους. Γι' αυτό αναγκάζονταν να προσλαμβάνουν καλογεροπαίδια και να τα στρώνουν στο γουδί. Κι αυτά όμως δεν κατάφερναν να μένουν στη θέση τους για πολύ. Έτσι, το κοπάνισμα του πιπεριού κατάντησε να γίνεται μόνο από τους τιμωρημένους καλόγερους.

    Όταν κανείς απ' αυτούς έπεφτε σε παράπτωμα, του έλεγαν οι συνάδελφοί του:

    «Τώρα θα μάθεις πως το τρίβουν το πιπέρι».

    SLANG.GR

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η πρώτη εβδομάδα των Αποκριών που τελειώνει την Κυριακή του Ασώτου, λέγεται και Προφωνή, επειδή παλιά προφωνούσαν, δηλαδή διαλαλούσαν ότι άρχιζαν οι Απόκριες. Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή ή της Κρεοφάγου, επειδή έτρωγαν κρέας και δεν νήστευαν ούτε την Τετάρτη ή την Παρασκευή. Η εβδομάδα αυτή γιορτάζεται με γλέντια και φαγοπότια χωρίς κανένα θρησκευτικό περιορισμό. Η Κυριακή της εβδομάδας αυτής, η Κυριακή της Απόκρεω -και συνεκδοχικά ολόκληρη η περίοδος από την είσοδο του Τριωδίου μέχρι την Καθαρά Δευτέρα- ονομάστηκε έτσι, επειδή συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από το κρέας». Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα σαν ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ κρεοφαγίας και νηστείας, για να προετοιμαστούν σιγά - σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής.

    Στο μέσο της Κρεατινής εβδομάδας βρίσκεται η Τσικνοπέμπτη, κατά την οποία παραδοσιακά καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα κρέατος, ενόψει της επερχόμενης νηστείας της Σαρακοστής. Για την ορθόδοξη παράδοση, οι νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής είναι σημαντικές, οπότε η Πέμπτη θεωρούνταν η καταλληλότερη μέρα για κραιπάλες. Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλα χριστιανικά έθνη, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και τη Mardi Gras ("Λιπαρή Τρίτη") στη Γαλλία που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα. Η τελευταία γιορτάζεται και σε παλαιά γαλλόφωνες περιοχές, όπως στη Νέα Ορλεάνη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Τοπικά έθιμα
    -Σύμφωνα με τη λαογραφία την ημέρα της Τσικνοπέμπτης στη Θήβα αρχίζει ο "βλάχικος γάμος" που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με το γάμο και τελειώνει την Καθαρή Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό. Ο "βλάχικος γάμος" είναι κατάλοιπο της πανάρχαιης λατρείας του θεού Διονύσου που διαιωνίζει την οργιαστική θρησκεία του γιου της Σεμέλης στη Θήβα. Το έθιμο αυτό, παραλλαγή ενός γάμου Βλάχων, φέρνει στο προσκήνιο και στο νου του θεατή ένα πλήθος από προβλήματα που ανάγονται στη σχέση του με τα πανάρχαια λατρευτικά έθιμα της Διονυσιακής θρησκείας, στην καταγωγή των «Βλάχων», στη μεταφορά του εθίμου από τις βουνοκορφές της Πίνδου στην πόλη του Κάδμου και πολλά άλλα.
    -Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί ο εορτασμός της στην Πάτρα κατά τη διάρκεια του Πατρινού καρναβαλιού, "ο γάμος της Γιαννούλας της κουλουρούς" και "τα Τριτάκεια του Λάζαρη". Το επίκεντρο των εκδηλώσεων είναι η Άνω Πόλη, η παλιά συνοικία Τάσι και κυρίως η πλατεία 25ης Μαρτίου και οι δρόμοι γύρω από αυτή. Λαϊκά και καρναβαλικά δρώμενα, μουσικές κομπανίες συμπληρώνουν τη βραδιά της άφθονης κατανάλωσης ψητού κρέατος και οινοποσίας.
    Η Γιαννούλα ήταν υπαρκτό πρόσωπο, επρόκειτο για μια φτωχή γυναίκα της Άνω πόλης που έζησε στην περίοδο πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και κύρια δραστηριότητά της ήταν η πώληση κουλουριών που της εξασφάλιζε τα προς το ζην. Ορισμένοι Πατρινοί εκμεταλλευόμενοι την αφέλειά της και το ευφάνταστο του χαρακτήρα της, της έταζαν πως θα την παντρέψουν με τον πρόεδρο της Αμερικής Ουίλσον. Η σχετική φάρσα περιλάμβανε άφιξη του Ουίλσον με πλοίο στο λιμάνι και άνοδό του στην Άνω πόλη όπου θα τελούνταν και ο γάμος με τη Γιαννούλα. Η εύπιστη κουλουρού υποδεχόταν τον υποτιθέμενο Ουίλσον, Ιούλσο όπως τον πρόφερε η ίδια, και που φρόντιζαν πάντα να τον ντύνουν με φράκο και ημίψηλο, αλλά ώσπου να αντιληφθεί την ειρωνεία της στιγμής, το πλήθος των συγκεντρωμένων για το γάμο είχε διασκεδάσει με την ψυχή του. Το θέαμα επαναλήφθηκε αρκετές χρονιές.
    -Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσα ή πετεγόλια ή πετέγολα. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό και αποτελεί μέρος του Κερκυραϊκού Καρναβαλιού. Είναι θεατρικό είδος που μοιάζει πάρα πολύ με την comedia dell' arte. Τα πετεγολέτσα πραγματοποιούνται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης στις κεντρικές πλατείες ή τα στενά δρομάκια των διαφόρων χωριών της Κέρκυρας, με αποκορύφωμα τα πετεγολέτσα που παίζονται στην Πίνια που είναι τo κέντρο της παλιάς πόλης, κοντά στην τοποθεσία “Κουκουνάρα”. Σ' αυτήν συμμετέχουν και διάφορες νοικοκυρές από τα κοντινά σπίτια, στήνοντας ένα πραγματικό, πετεγουλιό - κουτσομπολιό, στα παράθυρα (φανέστρες) των σπιτιών τους με ξεκαρδιστικές ιστορίες βγαίνουν στη φόρα όλα τα άπλυτα των υποτιθεμένων πού έπεσαν σε διάφορα παραπτώματα, καυτηριάζοντας διαχρονικούς τύπους ανθρώπων και καταστάσεων.

    Τσικνοπέμπτη στη Βόρεια Ελλάδα
    -Στην κεντρική πλατεία της Ξάνθης πραγματοποιούνται εκδηλώσεις όπως η «Βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων», όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι της πόλης προσφέρουν εδέσματα, χορό και μουσική από διάφορες περιοχές της Ελλάδας.
    -Στο Ξινό Νερό Φλώρινας την Τσικνοπέμπτη γίνεται χορός μασκέ με ορχήστρα και παραδοσιακή μουσική.
    -Στις αλάνες των Σερρών ανάβονται μεγάλες φωτιές, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.
    στην Κομοτηνή καψαλίζουν μια κότα που πρόκειται να φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Συνολικες Προβολες